samedi 5 décembre 2015

Ramtukan: KintuRayen ñi Ülzüngun

Mari mari kom pu weṅüy,
Zew fente wirikünufin ta ñi tesis, fey mew rume ayüwkülen ta ti. Ka müley kiñe küme züngu: pataka post müley fachi blog mew zewma!

Fachi aṅtü nütramafin tüfa: chumül aṅtü allkürpufin tüfachi müna tutelu ülkantun SoundCloud mew. KintuRayen engu Felipe Porflitt ñi ül ta tüfey; mapuzüngun mew ta ülkantukey KintuRayen, Felipe züngulfiy piano. Afmatulen, rume ellangey ñi ülkantun engu. 

Rupan tripantu kimpafin KintuRayen, Facebook mew. Küme longko, küme piwke zomongey may. Rupan kiñeke aṅtü, ñi küme kimün mew mañumngey KintuRayen, trüyüngey chew ñi chillkatukemufum püchi zomongelu –Chihuimpilli Lof pingey ti kimpeyümchi ruka.

 KintuRayen ñi mañumngen (azentueyew Georgina Vall Abril).

Ka nentun tüfachi ramtukan:

[Amaru] Mari mari lamngen, chumleymi am? Chumley ta mi pu che?
[KintuRayen] Mari mari lamngen, inche kümelkalen ka tañi pu che ka, kom kümelkaleyngün ta ñi lof mew.

[A] Chumngechi kim mapuzünguymi?
[K] Inche kimpafin mapudungun ta ñi ruka mew. Ta ñi ñuke ka ta ñi pu füchake che kom mapuchezünguyngün, fey re allküntun mew azümfin. Kiñe ta ñi weku rume epewtukey mapuzungun mew, fey inche pichi domongelu allkütukefin, kom antü allkütukefin. Fewla kizungewetulay, welu elelngen ta ñi trokin zungun.

[A] Rume ellangey ta mi ülkantun. Iney am kimeltueymew ülkantuael?
[K] Tüfachi ülkantun choyüy allktütufiel mew ta mapu ka mongen. Ta ñi pu füchake che ka "kim allkütuaymi" pienew, "kim azkintuaymi ta mapu, allkütuaymi ta pewma". Femngechi inche allkütuleken, femngechi tripakey fey tachi ülkantun.

[A] Ülkantulu eymi, chem mew rakizuamkeymi?
[K] Rakizuamken ta in mapuche kimün mew, mülewenuchi kimün küpalketufin, ta in püramllengetuafiel. Ta in llellipun, ta in nütramkan mapu engu, waywen kürüf, pelom küyen, tripan antü, pu ngeṅ ko, pu ngeṅ mawiza, kom feychi kimün kiñelketu ngoymatulu, inche piwkentükuniefin. Epe fillke kimün azümelngen pichi zomongelu inche, fey fewla rakizuamtuniekefin.

[A] Fewla fentren che kimeymew. Chem piafwiymi ta mi kimetew? Ta mi kimnuetew kay?
[K] Femperkelay ta ti lamngen. Mañumkülen may falintungen mew fey tachi züngu, fey tachi rakizuam, ülkantun. Re inche ta ñi kimünngelay tati, kom inchin pu mapuche ñi kimünngey. Kim ngünezuamay engün, rakizuam, mongen, pewma, müley ta in nieael kiñe nor rakizuam ka ta ñi yamuwael kom pu trokin che. Ka mollfün che ka müley ta in yamuwafiel.


[A] Azo, pu weke che newe kim mapuzüngulay. Chem piafwiymi tüfachi mapuzüngukenulu? Tüfachi kim mapuzüngulu kay?
[K] Kim mapuzüngunulu, azümay lle may, falintuay ta in kewün, mapuzüngun mew amuley kimün, inchin pu mapuche ta in rakizuam. Zewma zünguy che, rakizuami, nentuy ñi ngülam, nentuy ta kimün. Re femngechi zungukelay ta che, müley tañi rakizumtungeal. Kim mapuzüngulu kay, ṅewentuleay, nütramkaleay in kewün mew, nütramkalleafiy pu wünelelu, allkütuay ka. Ṅotukawkelay ta che, "inche zoy kimün" pikelay. Kim mapuzüngulu ka kimeltuafiy rupa kimle.

[A] Müna ayüfin ta mi we disko, nütramelafen tüfa.
[K] Fey tachi disko Aukiñko [Awkin Ko] pingey, fey ta mew konküley mapuche rakizuam, mapu ñi ṅeyen, ko ñi züngun, rarakün ŀafken, kürüf, üñüm ta ñi ülkantun, fey ka kultrungtun, pifüllkatun, trutrukatun, ka fey tachi ka trokin pañilwe piano pingelu, fey ta mew küzawi Felipe Porflitt. Fey ta allkütuy kom ülkantun, fey wüla zewmay ta ti musika piano engu.

[A] Trageltu may tüfachi nütramkawün mew lamngen, rume mañumeymi. Pewkalleael!
[K] Inche ka mañumeiyu ta ti lamngen Amaru, eymi kim allkütürkeymi ta ti, kizu ngünew femlaymi ta ti. Ṅewentuleaymi, yenieafiymi tüfachi rakizuam.

Fewla allkütuayin KintuRayen ñi ülkantun. Rütroniemün ta mün pilun!

Ka kiñe kangetuay ta ñi chumngechi wiriken / De nuevo cambiaré mi ortografía

1010 pu weṅüy,
Ñochikechi pu che trürümyeküpay ñi chumngechi wiriken. Fey mew fey ñi chumngechi wiriken inche femngechi wirikean ka; fachi <ng> wirin mew wirikean, <ŋ> wirikünuwelaian. Kom trürkünuliyin ta in wiriken, zoy küzawngelaiafuy ta in azümael mapuzüngun.

Lemoria.

Hola a todos los amigos,
Poco a poco la gente viene haciendo más uniforme su forma de escribir. Por eso yo escribiré de la misma manera en la que suelen escribir ellos; escribiré con este símbolo <ng>, ya no escribiré <ŋ>. Su todos escribimos de una misma manera, ya no será tan difícil aprender el mapudungún.

Saludos.